Washington–Pekin hattında bir ay süren sessiz gerilimin ardından, ABD yönetimi Çin’e yönelik yüksek teknolojili yarı iletken yazılımlar üzerindeki kısıtlamaları kaldırdı. Özellikle çip tasarımı ve üretimi için kritik önemdeki Elektronik Tasarım Otomasyonu (EDA) yazılımlarının ihracatına dair lisans zorunluluğu, Trump yönetiminin baskıcı ticaret politikalarının bir parçası olarak Mayıs 2025'te devreye girmişti. Ancak kısa süre önce ABD Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan resmi yazıyla, bu kısıtlamalar ani bir kararla rafa kaldırıldı.
Kısıtlamaların kaldırıldığını ilk duyuran şirket ise sektördeki dev oyunculardan Synopsys oldu. Synopsys, web sitesinde yayımladığı açıklamada ABD Ticaret Bakanlığı’na bağlı Sanayi ve Güvenlik Bürosu’ndan bir mektup aldıklarını ve 29 Mayıs’ta getirilen ihracat sınırlamalarının “derhal geçersiz” kılındığını duyurdu.
Synopsys'in açıklamasında ayrıca şu satırlar dikkat çekti:
“Çin’de erişimi daha önce kısıtlanan ürün ve teknolojiler için yeniden izin sürecini başlattık. ABD hükümetinin bu adımı, şirketimizin operasyonel faaliyetleri ve finansal durumunu yeniden değerlendirerek şekillendirmesine olanak tanıyacak.”
Kısıtlama Ne Anlama Geliyordu?
Hatırlanacağı üzere ABD, 29 Mayıs 2025 tarihinde aldığı bir kararla, Synopsys, Cadence ve Siemens gibi önde gelen EDA yazılım sağlayıcılarının Çin’deki müşterilere satış yapabilmesi için özel lisans alma zorunluluğu getirmişti. Bu karar, küresel yarı iletken tedarik zinciri üzerinde ciddi etkilere neden olmuş ve Washington’un Çin’e uyguladığı baskı politikalarının teknoloji ayağındaki önemli bir adım olarak değerlendirilmişti.
Kısıtlamalar, özellikle NVIDIA, AMD ve Intel gibi firmaların kullandığı EDA yazılımlarının, Çin'de yerleşik şirketlerin eline geçmesini engelleme amacı taşıyordu. Ancak bu durum, Amerikan şirketlerini de zora sokmuştu. Örneğin Synopsys, o dönemde yaptığı açıklamalarda mali tahminlerini askıya alarak yatırımcıları tedirgin etmişti.
Synopsys CEO’su, söz konusu mektubu aldığını önce reddetmiş, ardından SEC'e yaptığı başvuruda ABD Ticaret Bakanlığı'ndan gelen bildirimin potansiyel etkilerini değerlendirdiklerini belirtmişti.
Cadence Henüz Kaldırıldığını Doğrulamadı
EDA sektörünün bir diğer önemli aktörü olan Cadence ise Mayıs ayında gelen kısıtlamaları doğrulamasına rağmen, henüz kısıtlamaların kaldırıldığını resmi olarak açıklamadı. SEC'e yaptığı bildirimde, Çin’deki müşterilere yönelik yazılım ve teknoloji ihracatının belirli düzenlemelere tabi hale geldiğini belirten Cadence, “işimiz üzerindeki etkisini değerlendiriyoruz” demekle yetindi.
Neden Geri Adım Atıldı?
Trump yönetiminin bu ani politika değişikliğinin temel nedeni olarak, geçtiğimiz ay sonunda duyurulan ABD-Çin ticaret anlaşması gösteriliyor. Başkan Donald Trump ve Ticaret Bakanı Lutnick’in “ilişkilerde ilerleme kaydedildiği” yönündeki açıklamaları, ihracat kısıtlamalarının kaldırılmasını da beraberinde getirdi.
Bu hamle, bir yandan Çin ile yürütülen ticaret müzakerelerinde diplomatik bir yumuşama sinyali olarak değerlendirilirken, diğer yandan ABD'li teknoloji firmalarının baskısıyla alındığı da konuşuluyor. Zira EDA yazılımı, küresel çip üretiminin kalbinde yer alıyor ve bu araçlara yönelik uzun vadeli bir ihracat yasağı, Amerikan yazılım şirketlerinin Asya pazarındaki konumunu ciddi biçimde zayıflatabilirdi.
Yarı İletken Savaşlarında Yeni Perde Açılıyor mu?
Trump yönetiminin bu adımı, ABD ile Çin arasında uzun süredir süren “teknoloji savaşı” açısından kritik bir dönemece işaret ediyor. ABD, EDA gibi yüksek teknoloji alanlarında fikri mülkiyet haklarına sahip olduğu için, küresel piyasaya müdahale gücünü elinde tutuyor. Ancak her yeni yaptırım, Amerikan şirketlerinin kendi gelir kaynaklarını da tehdit ediyor.
Kısıtlamaların kaldırılmasıyla birlikte, Synopsys ve benzeri şirketler Çin pazarında yeniden güçlü şekilde faaliyet göstermeye hazırlanıyor. Ancak bu karar, teknoloji alanında iki süper güç arasında daha geniş çaplı bir uzlaşının mı sinyali, yoksa geçici bir ekonomik manevra mı? Bu sorunun yanıtı, önümüzdeki aylarda atılacak adımlarla netleşecek.