ABD Başkanı Donald Trump, Amerikan ekonomisini koruma gerekçesiyle Çin’den ithal edilen mallara %125’lik gümrük vergisi getirdiğini açıkladığında saatler bile geçmemişti ki, Pekin karşı hamlesini yaptı. Çin Film İdaresi, ABD yapımı filmlerin ülkedeki gösterim sayısının "ılımlı bir şekilde azaltılacağını" ilan etti. Ancak bu ‘ılımlılık’ ifadesi, sinema dünyasında yankı uyandıran sert bir misillemenin diplomatik bir ifadesiydi.
Film İdaresi'nin Perşembe günü yaptığı açıklama netti: “ABD yönetiminin, Çin’e karşı gümrük tarifelerini kötüye kullanması, yerli izleyicinin Amerikan yapımlarına olan ilgisini kaçınılmaz şekilde azaltacaktır. Biz de piyasa dinamiklerine saygı göstererek bu filmlerin ithalatını sınırlayacağız.”
Misilleme Sinyalleri Günler Öncesinden Verildi
Aslında bu hamlenin ayak sesleri birkaç gün öncesinden duyulmuştu. Çin’de etkili iki önemli blog yazarı, Washington’a verilecek tepkiler arasında “Hollywood’a kota koymanın” gündeme alınmasını önermişti.
Bunlardan biri, devlet haber ajansı Xinhua’nın baş editörlerinden Liu Hong, diğeri ise Çin siyasetinde derin köklere sahip bir ismin torunu olan Ren Yi idi. Her iki isim de sadece Amerikan filmlerinin sayısının azaltılmasını değil, Çin'de faaliyet gösteren ABD menşeli şirketlerin fikrî mülkiyet haklarının daha sıkı denetlenmesini de öneriyordu.
Hollywood İçin Kritik Pazar
ABD film sektörü için Çin yalnızca dev bir izleyici kitlesi değil; aynı zamanda büyük bir gelir kaynağı. 2024 yılında Çin’de gösterime giren ve en yüksek gişe yapan Amerikan yapımı film, 132 milyon dolarlık hasılatıyla
Godzilla x Kong: Yeni İmparatorluk olmuştu. Bu gelir, filmin toplam 572 milyon dolarlık küresel hasılatının neredeyse dörtte birine denk geliyor.
Üstelik geçtiğimiz hafta Çin gişelerinde zirveye oturan bir başka ABD yapımı film, Minecraft olmuştu. 14,5 milyon dolarlık bilet satışıyla Çin'de iyi bir çıkış yakalayan film, toplam küresel gelirinin %10’unu yalnızca Çin’den sağlamıştı.
Ancak son yıllarda Çin sinemasında işler değişti. Yerli yapımlar, hem içerik hem de gişe başarısı açısından Amerikan filmlerinin önüne geçmeye başladı. Bunun en çarpıcı örneği, Çin mitolojisinden esinlenerek hazırlanan ve ocak ayında vizyona giren Ne Zha 2 oldu. Film, Çin’de 1,8 milyar dolarlık rekor bir gişe elde ederken, ABD’de yalnızca 20 milyon dolar kazandı. Bu olağanüstü başarı sayesinde film, 2025’in tek bir pazarda en fazla gişe yapan yapımı ve dünya çapında 2 milyar doları aşan ilk animasyon filmi unvanını kazandı.
Hollywood Endişeli
Çin’in kararı, Batı’daki büyük stüdyolar için endişe verici. Bloomberg’in haberine göre, Çin’in açıklamasının ardından Walt Disney, Paramount Global ve Warner Bros Discovery gibi dev şirketlerin hisselerinde düşüş yaşandı.
Hollywood, 2025’te Çin’den daha fazla kazanç elde etmeyi planlıyordu. Mission: Impossible – The Final Reckoning, yeni Superman, Jurassic World Rebirth ve Avatar: Fire and Ash gibi büyük prodüksiyonlar, Çin gişesi gözetilerek tasarlanmıştı. Variety dergisi, 2024’te 5,8 milyar dolar olan Çin gişe gelirinin, 2025’te 7,6 milyar dolara çıkabileceğini öngörüyordu. Ancak Trump’ın ticaret politikaları ve Çin’in sinema üzerinden verdiği karşılık, bu öngörüleri tehlikeye atabilir.
Kültürel Cephede Yeni Bir Savaş
İlk Amerikan filmi, Çin sinemalarında 1994 yılında gösterilmişti. 2018’e kadar bu sayı 60’ı aşarken, son yıllarda artan ticaret gerilimleri ve yerli yapımların yükselişiyle birlikte ithal film sayısında düşüş yaşandı.
Trump’ın son gümrük vergisi kararı, sadece ekonomik değil, kültürel bir çatışmanın da fitilini ateşlemiş olabilir. Çin, kendi sinemasını ön plana çıkarırken, Hollywood devleri Asya’daki en büyük gelir kaynaklarından birini yitirme riskiyle karşı karşıya.
Kısacası, perde kapanmadı ama sahnede tansiyon yükseliyor.
