İnternetin kalbinin attığı yerlerden biri olan Reddit, geçtiğimiz günlerde pek çok kullanıcıyı endişeye sürükleyen bir gerçekle sarsıldı. 3,8 milyon üyesi bulunan ve tartışma kültürüyle tanınan r/changemyview adlı alt dizinde, aylarca süren bir yapay zeka deneyi yürütüldüğü ortaya çıktı. Ancak bu deneyin en çarpıcı yönü, kimsenin haberi olmadan gerçekleştirilmiş olmasıydı.
Amaç İnsan Fikriyle Oynamak
Hafta sonu yapılan bir açıklamada, bu deneyin izinsiz biçimde sürdürüldüğü bizzat alt dizinin moderatörleri tarafından duyuruldu. Açıklamaya göre deney, İsviçre’deki Zürih Üniversitesi’nde görev yapan araştırmacılar tarafından başlatılmıştı. Deneyin temel amacı, yapay zekanın çevrimiçi ortamlarda insanların düşünce yapılarını nasıl etkileyebileceğini gözlemlemekti.
Ancak deneyin yöntemi oldukça dikkat çekiciydi: Yapay zekâ, gerçek bir kullanıcıymış gibi tartışmalara katılıyor, farklı kimliklere bürünerek insanlarla diyalog kuruyordu. Kimi zaman bir cinsel saldırı mağduru, kimi zaman Black Lives Matter hareketine karşı çıkan biri ya da istismar sonrası travmayla boğuşan bir karakter olarak yorumlar yazıyordu. Üstelik bu hesapların yapay olduğunu kimse fark etmemişti.
Cambridge Analytica’nın Gölgesi Üzerimizde
Bu durum, akıllara bir başka skandalı, Facebook ve Cambridge Analytica olayını getirdi. Hatırlanacağı üzere, o olayda da kullanıcılar sosyal deneyin bir parçası olduklarını bilmeden yönlendirilmiş, sonuçta bu veriler siyasi manipülasyonlarda kullanılmıştı. Şimdi benzer bir etik tartışma Reddit’te de patlak vermiş durumda. Ancak bu sefer hedef kitle farklı, yöntem daha sofistike, sonuçları ise henüz tam olarak anlaşılmış değil.
Yapay Zeka mı, İnsan mı? Ayrımı Zorlaşıyor
Araştırmacıların Reddit’e yerleştirdiği yapay zeka botları, yalnızca fikir beyan etmekle kalmadı; aynı zamanda diğer kullanıcıların fikirlerini şekillendirmeye çalıştı. Üstelik bunu yaparken oldukça inandırıcı roller üstlendi. Bu da, yapay zekânın insanlar gibi davranabildiği ve hatta onların duygusal tepkilerini etkileyebildiği gerçeğini gözler önüne serdi.
Moderasyon ekibi, deneyin ifşa edilmesinin ardından yapay zekâya ait olduğu tespit edilen tüm yorumları temizlemeye başladı. Ancak bu kolay bir süreç değil. Çünkü bu botların yazdığı içerikler, çoğu zaman gerçek insanlardan ayırt edilemiyor.
Peki Ne Kadar Etkilendik?
En büyük soru ise hâlâ yanıtlanmadı: Bu deney, Reddit kullanıcılarının düşüncelerini gerçekten değiştirdi mi? İnsanlar, farkında olmadan bir yapay zekâ ile tartışırken fikirlerini yeniden şekillendirdi mi? Deneyin sonuçları henüz açıklanmış değil ancak bu tür uygulamaların özgür fikir ortamını ne kadar zedeleyebileceği çoktan tartışılmaya başlandı.
Zürih Üniversitesi’ndeki araştırma ekibi, deneyin etik boyutunu savunmak adına bazı açıklamalar yaptı ve elde edilen verilerin bilimsel amaçlarla kullanılacağını öne sürdü. Ancak Reddit topluluğu bu açıklamalara pek sıcak bakmadı. Zira birçok kullanıcı, kendi rızaları olmadan bir deneyin parçası yapıldıkları için öfkeli.
Sanal Dünyada Gerçek Savaş: Zihinler Üzerinden
Bugün gelinen noktada, dijital ortamda fikir savaşlarının yapay zekâ eliyle daha derin ve tehlikeli bir boyuta taşındığını görüyoruz. Reddit’te yaşanan bu olay, sosyal medya platformlarının artık sadece paylaşım ve etkileşim alanı değil, aynı zamanda deney ve yönlendirme laboratuvarı haline geldiğini açıkça ortaya koyuyor.
Bu yaşananlar bize bir kez daha şu soruyu sorduruyor: İnternette tartıştığımız herkes gerçekten insan mı? Yoksa bizi etkilemeye çalışan bir algoritmanın iç sesi mi?
